KAHKAHALAR KRALI

İri mi iri burnuyla ve kendine özgü alaycı, hınzır, üç kağıtçı gülüşüyle belleklere kazınmış bir dolu rolle Amerikan komedisinin büyük ustaları arasına girmiş, komediler kadar avantürde de iyi filmlere imzasını atmış Walter Mattheu, (asıl adı Walter John Matthow) tırnaklarıyla zirveye yükselenlerden.

1 Ekim tarihinde New York’da göçmenlerin fakir semtlerinden Lower East Side’da dünyaya geliyor. Rahip babasının tanıdığı vasıtasıyla 11 yaşında bir tiyatroda küçük roller buluyor ve oradan kazandığı üç kuruşla okulunu bitirebiliyor.

2. Dünya Savaşı’na uçak telsizcisi olarak katılıyor ve 1945’te kazasız belasız eve dönüyor.

Broadway’e ancak savaş sonrası adımını atabiliyor, kısa sürede sivriliyor ve 1950’den itibaren de tiyatroyla sinemayı bir arada götürmeye başlıyor.

Hollywood’daki ilk rollerinde, hep yamuk tipler canlandırıyor şansına. Elia Kazan’ın Kalabalıkta Bir Yüz’üyle Burt Lancaster’in yönettigi Kentakili bu filmler arasında.

Çok değil, bir yıl içinde Matthau’nun suratından eksik olmayan alaycı, hin bakışı adeta kartviziti haline geliyor.

1959’da ise şansını zorlayarak kameranın hem önüne, hem ardına geçerek Gangster Story’i yapıyor; ancak beklediği olumlu tepkiyi alamayınca yeniden tiyatroya dönüyor. Gangster Story de yönettiği tek film olarak filmografisine dahil oluyor.

Beklediği şans, Wilder’in 1966 tarihli filmi The Fortune Cookie’yle geliyor ve En İyi Yardımcı Oyuncu Oscar heykelciğini evine götürüyor Mattheu.

Jack Lemmon’la müthiş bir serüvene atılıp art arta çok tatlı filmler yapıyor. 1968 tarihli The Odd Couple (Garip Bir Çift/ yön: Gene Saks) ikiliyi zirveye taşırken 1974 tarihli Billy Wilder filmi Baş Sayfa’da Matthau-Lemmon performansı bütün zamanların en sevilenlerinden olarak sinema tarihine geçiyor…

Tiyatrodan yetiştiğinden Mattheu için rol seçmek söz konusu değil; bin bir kılığa girmeye hazır.

Bulvar tiplerinden (H. Ross’un California Suite’i) serüven tutkununa (D. Siegel’in Charley Varrick’i), tarihi kişiliklere (Roman Polanski’nin Korsanlar’ı) kadar birçok role tamam diyor.

Hello Dolly, JFK, The Bad News Bears, First Monday in October gibi 70 kadar filmle sinema sanatına büyük katkıda bulunuyor, ileri yaşına ve ağır hastalıklarına karşın setlerden kopmuyor, her yaşın rolünü deniyor.

2000’de yaşamını yitiriyor ve kendisinden bir yıl sonra ölen Jack Lemmon’la aynı mezarlıkta, Westwood Village Memorial Park Cemetary’de yatıyor…

CUMHUR CANBAZOĞLU