GÖNÜLLERİN BİRİNCİSİ 'SELVİ BOYLUM AL YAZMALIM'

Melih Kibar’ın Hababam Sınıfı’yla birlikte en sevilenler listesinde hep en üstte Selvi Boylum Al Yazmalım’ın film müziği.

Oysa ne Altın Portakal’ı var, ne de dişe dokunur ödülü; halkın beğenisiyle sevgisinden başka. Döneminde, filme yazılmış eleştirilerde müziğinin adı bile yok…

Filmin ve müziğinin başarı öyküsü ilginç. Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un Al Yazmalım Selvi Boylum adlı uzun hikâyesini, İlyas ile Asel’in aşkını, evlenmelerini ve sonra yollarının ayrılmasını Ali Özgentürk’ün senaryosuyla Sovyetler kırsalından başarıyla Anadolu’ya ve beyazperdeye uyarlıyor Atıf Yılmaz. Tarih 1977.

Müzikleri de Cahit Berkay’a emanet ediliyor. 1974’te Atıf Yılmaz’ın Deli Yusuf’uyla film müziğine adım atmış Berkay kısa sürede besteleyip teslim ediyor ana temayı…

Cahit Berkay’ın dikkat ettiği ilk nokta filmin nerede çekildiği. Büyük bölümü Adana Osmaniye’de, birazı da Hatay Dörtyol’da anlatılan öyküde curayı başrole koyuyor.

O günlerde Selvi Boylum Al Yazmalım gişede silik performans sergiliyor. Kuşaklar değişiyor, yeniden keşfediliyor ve en beğeniler aşk filmlerinden oluyor; müziği de öyle…

Cahit Berkay şöyle anlatıyor: ‘

1974'te sinemaya müzik yapmaya başladığım zaman filmde müziğe ayrılan bütçe o kadar küçüktü ki. Minimum şartlar altında çalışmak zorunda kaldık. Ben bağlama, gitar, tanbur, Uğur Dikmen klavye. Bir basçı, bir davulcu, dört kişi. Biz bunları yaparken dünyada adamlar senfonik orkestrayla, 70-80 kişilik orkestralarla filmlere müzik yapıyorlardı. Yetmezse, arkalarına 100-200 kişilik koro koyuyorlardı. Bize öyle imkan tanınsa bile, bunların kaydını yapacak stüdyo yoktu Türkiye'de. O şartlarda çalışmak zorundaydık. Küçük bir ekiple ortaya 'Selvi Boylum Al Yazmalım' çıktı. Kısıtlı imkanı nasıl aşacaksın? Bu film nerede geçiyor? Osmaniye'de. Osmaniye'nin kültüründe ne vardır? Davul, zurna, bağlama, kaval vardır. Ben bunlardan yola çıktım. Bunlar biraz da müzikal zeka isteyen şeyler. Çözüm bulacaksın. Çözümde kullanacağın materyal var. Hepsi bir arada olunca öyle bir netice çıkıyor. Mütevazı olmayayım. İyi işler yapmışız."

Devam ediyor Berkay:

‘Yeşilçam’da bir tarafta müziğin önemini ve nasıl yapılacağını bilenler vardı. Onlar hem süre ve hem maddi açıdan besteciye yardımcı oluyorlardı. Diğerleri de ‘Sen aslansın, yaparsın’ diye yaklaşıyorlardı olaya. Çıkan sonuç tabii ki birincide daha iyi ve kaliteli oluyordu. O dönemde bazen önceden senaryoyu alıyorduk ve müziği planlıyorduk. Ancak genellikle teknik şuydu; çekilen filmi izleyip müzik gerektiren bölümlerin uzunluğunu kronometreyle ölçüyorduk. O bölüm kesiliyordu ve devamlı beyazperdede dönüyordu. Uğur Dikmen (tuşlular), Asım Erken (davul), Oğuz Durukan (gitar) ve ben ses stüdyosunda ilkel şartlarda prova yapıp canlı çalıyorduk. Genellikle bir filmin müziğini bu yolla iki günde bitiriyorduk.

Yönetmen de çıraklıktan yetişmeydi, ben de. Onun istediği müziği bana anlatması, aktarması zordu. ‘Neye benzesin’ diye alabiliyordum kafasındakini ancak. Bu nedenle yanlış noktalara gittik; çünkü onlar genellikle plak çalışması gibi frapan müzikler istediler benden…

Her film için en az üç tema yazmak gerekiyordu geçmişte. Bunlar kızla oğlanın aşk teması, kötü adamın teması, kavga-gürültü ya da zaman doldurma teması diye isimlendirilirdi. Temaların sayısı bazen yirmiye kadar uzardı. Bunlar da hesaplandığında Yeşilçam’a hayli emek verdiğimiz ortaya çıkıyor.

Bu işten para kazandığım dönemler oldu., ama fazla bir şey elde edemedim. Zaman oldu, tanınmış parçalarla filmin müziğini kapatan yönetmenleri özendirmek için parasız film müziği yaptım. Aslında para aldığımız filmlerde de bütçenin büyük bölümünü starlar götürüyorlardı. Geriye kalan para müzik, montaj, ışık gibi bölümlere dağıtılıyordu. Bu işi sevdiğimden paraya pek dikkat etmedim...

Görüntüyü, hareketi müzikle tarif ediyorsun, destekliyorsun, yönetmenin istediği verimi alamadığı sahneyi müzikle kapatıyorsun. Çok oldu böyle; örneğin yönetmen ışığı iyi yapamamış, çarpıcı bir müzik koyunca dikkat gözden kulağa kaçıyordu. İsmini vermeyeyim, çok ünlü yönetmenlerden biri, ‘Halk yer’ diye bu yöntemi sık sık kullanmıştı…

Artık sinemayla paralel olarak film müzikleri de iyi satış yapıyor. Çok memnun oluyorum. Bu ortam başladığım günlerde olsaydı her halde ben bu satış tirajları sayesinde özel uçaklardan inmezdim. İşin şakası tabii bu; ama eskiden insanlar filmde müziği fonda bir ayrıntı gibi değerlendiriyordu, emekler uçup gidiyordu. Şimdi müzik güzelse sinemadan çıkan insan albümünü alıp evinde defalarca dinliyor ya da arşivine koyuyor. Bugünleri de gördük sonunda…’

CUMHUR CANBAZOĞLU