CUMHURİYETİMİZİN İLK MÜZİKOLOGLARINDAN 'ŞEREF CANKU'

Şeref Canku; Cumhuriyetimizin ilk yıllarında Anadolu’da zor şartlarda derlemeler yapmış müzik sevdalılarından biri.

Doğan Canku’nun babası olmasından ötürü ismi biraz daha biliniyor ama gölgede kalmış ustalardan.

Kızı Kumru Canku tarafından yazılan ‘Şeref Canku Eserleri’ kitabında yaşamı şöyle özetleniyor:

1910, İstanbul Ayvansaray doğumlu. Babası ve annesi ölünce küçük yaşta yetim kalıyor. Şehit yetimlerinin öğrenim gördüğü yurtta ilk ve orta öğrenimini tamamlıyor. Daha sekiz yaşında okulun camiinde müezzinlik yapıyor.

15 yaşındayken Trabzon Erkek Muallim Mektebi’ne gönderiliyor. Okulun mandolin ve kemanlarını, Türk Ocağı’nın piyanosunu çalmayı öğrenip Türk musikisi konserlerine katılıyor. Kitaplar yoluyla müzik bilgisini geliştirmeye çalışıyor.

Eğitimini bırakarak Anadolu’da memurluk yapmaya başlıyor.

Gittiği her yerde müzik sevgisini aşılamaya çalışıyor. Gür gür sesi ve ud, cümbüş, keman gibi çalgıları çalabilme yeteneğiyle, görev yaptığı yerlerde musiki toplulukları kuruyor, ses ve saz sanatçıları yetiştiriyor.
Beste yazmaya 1926'da Trabzon Erkek Muallim Mektebi'ndeyken okul şarkıları, rondlar, marşlarla başlıyor. Sonra saz eserleri, şarkı, türkü ve oyun havaları, hatta zamanın moda danslarından rumba, tango, fokstrot gibi hafif parçalara yöneliyor.

1932'de Çaldıran Nahiye Müdürlüğü'ne atanıyor. 1937'de Ayşe Handan Sakınç ile evleniyor; iki kız, iki erkek çocuğu doğuyor.

1938-44 yıllarında Artvin'de halkevi bando yönetmenliği ile sinema ve yayın işlerini yürütüyor. Bu arada, Kars ve çevresinde on iki halk türküsü ile oyun havası derleyerek bunların birkaçını 1938'de Çoruh dergisinde yayınlıyor.
Ocak 1944'de Tavşanlı'ya yerleşen Canku, Tunçbilek Garp Linyitleri İşletmesi'nde çalışıyor. 1947’de, ileride müzisyen olacak oğlu doğan Canku dünyaya geliyor.

1949’da yılında şiddetli bir kömür zehirlenmesi sonucu, üç saat karlar üzerinde baygın kaldığından güçlü ve geniş sesini tamamen yitiriyor. Ameliyatla ancak konuşabilecek duruma geliyor.

Müzik çalışmalarında yalnız sazını ve bilgisini değerlendirebiliyor. Tavşanlı'da saz sanatçısı Sadık Türk'ten olmak üzere on bir Kütahya türküsü ve bir Çanakkale türküsü derliyor.

Soma'da memur ve işçileri yetiştirerek kurduğu bando takımıyla resmi törenlere katılıyor.
9 Haziran 1961'de Ankara'da Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nde çalışmaya başlıyor.

Memurluktan emekli olunca bir süre Yıldırım Gürses ile İsmet Nedim'in konserlerine baş kemancı olarak katılıyor. Bestelerinden birkaçı radyo repertuvarında yer alıyor. Yapıtlarından eserlerinden Deriko ile Allam Allam’ı oğlu Doğan Canku düzenliyor ve Modern Folk Üçlüsü ile plak yapıyor.
1978 Mayıs'ta İzmir'e yerleşen Şeref Canku altı ay süren damar rahatsızlığından kurtulamayarak 14 Şubat 1979 günü yaşamını yitiriyor.

CUMHUR CANBAZOĞLU