10 BİN FİGÜRANLI 'ÇANAKKALE ARSLANLARI'

Yeşilçam filmleri deyince, az parayla çekilen, teknik, zaman, mekan, senaryo gibi birçok kalemde eksiklikleri olan sıcacık, nahif, iddiasız filmler geliyor genelde akla.

İstisna yok mu; tabii ki var.

Eylül 1964, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Foto Film Merkezinde Albay Nusret Eraslan, altı ay sonra Çanakkale Zaferi’nin 50. yılı kutlamalarında kullanılmak üzere eldeki belgeler üzerinde çalışıyor. Bu arada, Yeşilçam’daki tanıdıklarıyla görüşüp kutlamaların nasıl olmasıyla ilgili görüş alışverişinde bulunuyor. Konuşmalar sürerken bir Çanakkale Savaşı filmi gündeme geliyor.

Erarslan konuyu üstlerine iletiyor ve kısa sürede karar veriliyor: ‘Türk Silahlı Kuvvetleri, Çanakkale Zaferi’nin coşkusunu ve ruhunu layıkıyla beyaz perdeye yansıtacak bir filme maddi, manevi tüm desteğini sunacak’.

Türk Silahlı Kuvvetleri seri görüşmelerin ardından Turgut Demirağ’ın şirketi And Film’le anlaşıyor.

Çanakkale Savaşı’nın, o güne kadar bilinmeyen mektupları, belgeleri, fotoğrafları inceleniyor. Savaşın gazileriyle yurdun dört bir yanında yüz yüze görüşülüp bilgiler, anılar, belgeler toplanıyor. Tarihçilerle toplantılar yapılıyor. Yazar Fahri Celal Göktulga malzemeyi elden geçirip metin haline getiriyor ve Nusret Eraslan ile Turgut Demirağ bu metini senaryoya dönüştürüyor. Müzikleri de Nedim Otyam hazırlıyor.

Canları, kanları pahasına vatanlarını savunmuş Çanakkale şehitlerinin ve gazilerinin manevi hatırasını yaşatma adına muharebelerin 50. yıldönümünde Gelibolu yarımadasındaki Kanlıdere sırtlarında ‘Çanakkale Arslanları’ adı verilen filmin çekimlerine başlanıyor.

Renkli çekilecek filmin iki yönetmeni var: Turgut Demirağ ile Albay Eraslan.

Filmin başrollerine Yeşilçam jönlerinden Tanju Gürsu ile bir subay kızı olan Ajda Pekkan seçiliyor. Tanju Gürsu, gözü pek Osmanlı askeri ‘Mehmet’i, Ajda Pekkan ise, İngiliz hemşire ‘Luna’yı oynayacak.

Ayrıca Hulusi Kentmen’den Muzaffer Tema’ya, Atıf Kaptan’dan Asım Nipton’a, Feridun Çölgeçen’den Senih Orkan’a 17 değerli oyuncuyla anlaşılıyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri figürasyon, kostüm, kara, deniz ve hava araçları temin ediyor.

Bölgedeki alaydan 1200 asker gönderiliyor. Savaş sahneleri daha inandırıcı olsun diye daha sonra çevre illerden üç bin er daha çekim bölgesine naklediliyor. Bazı kaynaklarda figüran asker sayısının 10 bine ulaştığı belirtiliyor.

Her gün askerler ve oyuncular 30 kilometre öteden sete ulaşıyor. O dönemde Eceabat’ta bir tane otel olduğu için 100 kişilik film ekibi buraya sığamıyor. Tanju Gürsu ev kiralayıp, soba kuruyor. Ajda Pekkan’a da kalması için bu evde oda hazırlanıyor, yatak alınıyor. Pekkan, evin halini görünce ‘Ben böyle yerde kalamam’ diyerek İstanbul’a dönmek istiyor ama ikna ediliyor.

Çanakkale savunmasında yedi yerinden yaralanmış Osman Çavuş (77 yaşında) ile er Ali Tezcan (74) çekimler boyunca setten ayrılmayarak bilirkişilik yapıyor, yaşadıklarını yönetmenlere ve oyunculara aktarıyor. Figüranlık yapacak askerler ise durmadan talime devam ediyor.

Gölcük’ten bölgeye intikal eden Deniz Kuvvetleri’ne ait savaş gemileri, Çanakkale Boğazı’na demirleyip çekimlere katılıyor.

Kışa sarkan ‘yaz sahneleri’ için Çanakkale’nin meşhur rüzgarında ve soğuğunda güneşli, sakin havanın beklendiği günler oluyor. Kamera arkasındaki kurmay subaylar, savaşla ilgili teknik yanlışlıklar olmaması için bütün sahnelerin çekimlerinde bulunuyor, filmin hatasız çıkması için çok çaba sarf ediyor.

Düşman Anzak askerlerinin sahnelerinin çekimlerinde rol alacak figüran askerlerin büyük bölümü Anzak üniforması giymeleri emredilince ‘Biz gavur askeri olmayız’ diyerek isyan ediyor. Ancak emir demiri kesiyor ve çekimler devam ediyor.

Çanakkale Arslanları için üç kameraman çalışıyor. Yeşilçam’dan gelen Gani Turanlı, hareketli ve geniş sahneleri havadan uçakla çekerken iki askeri kameraman sahadaki sahneleri üstleniyor.

Zorlu kış şartlarına rağmen filmin karadan, havadan ve denizden yapılan çekimleri altı ayda tamamlanıyor.

Filmin renkli banyosu Brüksel’deki Dassonuille Laboratuvarı’nda yapılıyor. Çanakkale Arslanları Yeşilçam’ın ilk renkli filmlerinden oluyor.

Film süresi 90 dakikayı aşmayan Yeşilçam’da 142 dakikalık Çanakkale Arslanları bu konuda da bir ilk oluyor. Film 18 Mart 1965’te gösterime giriyor.

CUMHUR CANBAZOĞLU